Historia Murteru – Od czasów starożytnych do dziś
Wyspa Murter, położona w północno-zachodniej części archipelagu szybenickiego, jest bogata w historię sięgającą tysięcy lat wstecz.
Jej strategiczne położenie na Adriatyku, bliskość Kornatów i żyzne gleby czyniły ją atrakcyjną dla licznych cywilizacji. Ślady życia na wyspie sięgają czasów iliryjskich, a w ciągu swojej historii Murter był ważnym centrum handlowym, wojskowym i kulturalnym.
Dziś Murter nie tylko ma znaczenie historyczne, ale jest także jedną z najpopularniejszych destynacji turystycznych na Adriatyku.
Murter przez wieki – Od starożytności po średniowiecze
Okres starożytny i osady iliryjskie
Pierwszymi znanymi mieszkańcami Murtera byli Ilirowie, konkretnie plemię Liburnów, które osiedliło się na wyspie już w czasach prehistorycznych. Ślady ich obecności potwierdzają osady grodowe odkryte na wzgórzu Gradina. Liburowie słynęli jako znakomici żeglarze i handlowcy, a ich wpływy na Adriatyku były silne aż do przybycia Rzymian.
Po przybyciu Rzymian Murter stał się częścią szerszej sieci rzymskich osad. Najważniejszą pozostałością z tego okresu jest starożytne miasto Colentum, znajdujące się po południowej stronie wyspy. Colentum było ważnym portem i osadą z rozwiniętą infrastrukturą.
Badania archeologiczne odkryły ślady rzymskich willi, brukowanych kamiennymi płytami ulic, łaźni oraz cystern na wodę. Miasto przeżywało rozkwit za czasów cesarzy Nerona i Wespazjana, lecz później zostało zniszczone – przypuszcza się, że przyczyną były ataki piratów lub trzęsienie ziemi.
Średniowiecze – Rozwój Murtera pod rządami chorwackiej szlachty
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego i osiedleniu się Chorwatów w Dalmacji, Murter stał się częścią średniowiecznego Królestwa Chorwacji. Pierwsza pisemna wzmianka o wyspie pod chorwacką nazwą „Srimač” pochodzi z 1251 roku, kiedy wspomniał o niej węgiersko-chorwacki król Bela IV.
W tym okresie na wyspie istniały dwa większe osiedla: Veliko Selo (dzisiejszy Murter) i Jezera. Później, podczas osmańskich podbojów na lądzie, nastąpił gwałtowny wzrost populacji, gdy wielu uchodźców z interioru osiedliło się na wyspie, zakładając wioski Betina i Tisno.
Murter w XVI i XVII wieku – Walka z Osmanami i rozwój osadnictwa
W XVI wieku Murter znalazł się pod panowaniem Republiki Weneckiej, co zapewniło mu ochronę przed Osmanami, ale również nałożyło wysokie podatki na lokalną ludność. Podczas osmańskich najazdów wyspa stała się schronieniem dla mieszkańców interioru, zwłaszcza z regionu Ravni Kotari.
Mieszkańcy Murtera w tym czasie zajmowali się głównie hodowlą zwierząt, uprawą oliwek i rybołówstwem – zajęcia te pozostały ważne również w kolejnych stuleciach. Podczas wojen wenecko-osmańskich Murteranie często brali udział w bitwach obronnych i słynęli z morskich umiejętności.
Raduč (wyspa Murter) – Strategiczna rola w obronie wybrzeża
Jednym z kluczowych punktów obronnych było wzgórze Raduč, którego najwyższy szczyt sięga 125 metrów n.p.m. Ze względu na strategiczne położenie podczas II wojny światowej zbudowano tam wojskowe bunkry i podziemne tunele służące jako schronienia. Dziś tunele te są ciekawą atrakcją turystyczną, oferującą unikalny wgląd w wojenną przeszłość wyspy.
Murter od XVIII wieku do dziś – Modernizacja i turystyka
Austro-Węgry i rozwój infrastruktury
Pod panowaniem Austro-Węgier Murter przeszedł proces modernizacji. W XIX wieku rozwinęło się rybołówstwo, szkutnictwo i handel, a w 1866 roku otwarto pierwszą czytelnię, co świadczyło o kulturalnym rozwoju mieszkańców.
XX wiek – Od II wojny światowej do destynacji turystycznej
Podczas II wojny światowej Murter był ważnym punktem strategicznym ze względu na bliskość Kornatów i możliwość ukrycia statków w jego zatokach. Po wojnie wyspa stała się częścią Jugosławii, a turystyka zaczęła stopniowo rosnąć.
W drugiej połowie XX wieku turystyka stała się główną gałęzią gospodarki wyspy. Powstały pierwsze hotele, kempingi i apartamenty, a Murter zaczął być postrzegany jako miejsce dla żeglarzy, nurków i miłośników turystyki kulturowej.
Murter dziś – Połączenie tradycji i nowoczesnej turystyki
Dziś Murter jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc turystycznych w Dalmacji. Wyspa z powodzeniem łączy bogatą historię z nowoczesną ofertą turystyczną. Szczególnie warto wspomnieć o wydarzeniach takich jak regata „Latinsko idro”, promująca tradycyjne łodzie Murtera (gajety) i dziedzictwo szkutnicze.
Murter słynie także z kuchni opartej na autentycznych przepisach, świeżych owocach morza i wysokiej jakości oliwie z oliwek.
Gdzie zatrzymać się na Murterze?
Jeśli planujesz odwiedzić Murter i zgłębić jego historię, najlepiej zarezerwuj nocleg z wyprzedzeniem, aby zapewnić sobie idealny pobyt.
Odkryj ofertę najlepszych apartamentów na Murterze i doświadcz jego autentycznego piękna!
Podsumowanie
Historia Murtera to fascynująca opowieść o cywilizacjach, które kształtowały wyspę przez tysiąclecia. Od Ilirów i Rzymian, przez Republikę Wenecką i Austro-Węgry, po współczesną turystykę – Murter zawsze był ważną częścią historii Adriatyku. Dziś to atrakcyjna destynacja, łącząca dziedzictwo kulturowe, naturalne piękno i turystykę na najwyższym poziomie.
Jeśli chcesz poznać historię Murtera i cieszyć się jego przyrodą, odwiedź tę wyjątkową wyspę i przeżyj ją w autentyczny sposób!
Literatura:
